,, 10 przykazań dobrego wiersza''
1. Natchnienie literackie
Prawda literacka - czy napisane dzieło w określonym czasie odłożone na długi czas do szuflady by po pewnym czasie wrócić do niego świadomie bądź nie świadomie zmieniając jego postać, być może formę... Można ująć, jako prawdę zapisanej chwili? Czy napisane dzieło, jako prawdę chwili przesłać w obieg literacki? Istnieją różne szkoły pisania, zalecania i interpretacji tych zjawisk. W moim przekonaniu we wspomnianych przypadkach przemawia talent autora. Posłużę sie przykładem Poeta Julin Tuwim pisał po 10-12 wierszy wciągiem zmieniając tematykę. Czy pisał źle? Jak każdy w swojej twórczości posiada utwory lepsze i gorsze jednak jego bogactwo wnętrza pozwalało jemu na taką aktywność literacką. Jeśli twórca uzna, że dzieło napisane chwilą spełnia oczekiwane walory artystyczne i jest gotowe do publikacji - niech się tak stanie. To odbiorca - czytelnik oceni czy opublikowane dzieło spełnia jego oczekiwania.
2. Pokora pisania
Artysta, nie jest ,, pępkiem świata "jego twórczość powinna być subiektywnym przesłaniem jego wrażliwości w prywatnym odbiorze otaczającej go rzeczywistości lub wyobraźni twórczej . Z tej racji nie jest specjalistą do nauczania, doradzania, oceny, krytyki, może jedynie przedstawić swój indywidualny punkt widzenia w takiej postaci by odbiorca - czytelnik posiadł możliwość wyboru oraz indywidualnie zgodził się bądź nie z przekazem artystycznym.
3. Niedomówienia literackie nośnikiem zaostrzonej wyobraźni czytelnika
Wielu współczesnych, młodych adeptów słowa w gatunku poezji chcąc zaistnieć na rynku literatury stara się nadawać poezji inną formę, bardziej narracyjną, co świadczy o sprowadzaniu poezji w zapisy prozatorskie. W przypadku, gdy autor tworzy prozę poetycką nie mam zastrzeżeń, lecz gdy jest to utwór stricte poetycki...? Młodzi poeci często zapominają, że poezja jest sztuką unikania słów, formą skrótów myślowych docierających do głębi wrażliwości czytelnika przez jego własną wyobraźnię. W takim znaczeniu odbiorca utożsamia się z dziełem. Artysta nie ma prawa traktować czytelnika jak analfabety podając wiersz na przysłowiowej tacy'. Jeśli sprowadzimy poezje do formy prozy, prozaicy zarzucą poetą, że ingerują w ich gatunek zabierając im chleb.W każdym przypadku tworząc powinniśmy się wzajemnie uzupełniać.
4. Nowatorstwo literackie
Artysta często jest przekonany, że utwór, który napisał jest indywidualną wartością jego wizji. Zapominając o tym, że wcześniej czytał podobne zapiski, fragment w książkach, Internecie itp. Szanowni Artyści, generalnie wszystko, o czym piszemy zostało wcześniej przez innych autorów zauważone i napisane. Rolą twórcy jest, aby swoją wyobraźnie uskrzydlić, dodać jej nowości językowych, formy, czasu pisząc ponownie to samo swoją wyobraźnia i kunsztem warsztatowym.
5. Umiejętność unikania banałów
Banał - powiedzenie niemające głębszej treści.
Artyści tworząc dzieła często dokonują porównań, wprowadzając do własnej twórczości cytaty innych autorów. Wynika to z pewnych uwarunkowań np. młody twórca jest zauroczony techniką pisania czy szkołą pisarską wybranego przez siebie autora i chcą jemu dorównać stara się naśladować jego przemyślenia, często nie rozumiejąc podtekstów lub przesłania cytowanego artysty. Jak unikać banałów, które ożywiają śmieszność dzieła? Powyższe pytanie można skierować do młodych twórców, którzy z reguły mało obcują z dokonaną twórczością. Dlatego w myśl przekonania doświadczonych artystów, najlepszym lekarstwem na taki stan rzeczy jest czytanie utworów ambitnych uznanych twórców literatury jak również autorów początkujących dla wypośrodkowania własnej opinii twórczej pt...Jak pisać''. Często czytając ,,młodą literaturę'' dostrzega się zasady,, jak nie powinno sie pisać''.
6. Wiarygodność myśli
...Znalazłem temat swojego dzieła, od czego rozpocząć? Celowo nie chciałbym odpowiadać na postawione pytanie, ponieważ ono samo w sobie może stać się wyznacznikiem określającym rodzący sie styl młodego adepta literatury. W tym momęcie należałoby się zastanowić nad prawdą literacką oraz grą słów - czym prostsze słownictwo tym lepszy odbiór dzieła. Oczywiście prostota nie może być wyznacznikiem prymitywizmu, lecz tą kwestię zostawiam innym wartością i przemyśleniom młodych twórców. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na kilka podstawowych zagadnień związanych z tworzonym dziełem np. osoba i czas, w którym umiejscowione jest wydarzenie. Z reguły młodzi autorzy opierają swoją twórczość o pierwszą osobę ponieważ dla nich jest to wiarygodnym i błyskawicznym dotarciem do czytelnika utożsamiając się z postaciami jako ,,ja'' . Osobiście tej formy nie polecam, a czyikolwiek istnieją takie przekazy, w których pierwsza osoba jest najbardziej prawidłową. Najbezpieczniejszym przedziałem w tworzeniu poezji zostaje druga i trzecia osoba ,,ty'', ,,on'' W tworzonym utworze niewątpliwie ważną role odgrywa czas akcji często u początkujących literatów zmieniany powodujący chaos .
7. Skróty myślowe i unikanie słów
Jak wspomniałem na wstępie ,,poezja to szkoła unikania słów'' oparta o skróty myślowe . Czym jest skrót myślowy? Nierozwinięta formą wypowiedzi, sygnałem i jednoczesną umiejętnością wycofania się z dalszego opisywania. Cała reszta znajduje się po stronie wyobraźni czytelnika - odbiorcy. W przypadku stasowania skrótów myślowych czytelnik jest zmuszony by kilka lub kilkanaście razy wrócił do dzieła, co świadczy o sile utworu i kunszcie autora.
8. Prostota formy
Pisząc o przejrzystości sformułowań oraz stosowaniu prostych wypowiedzi. Dla artysty -autora ważnym znaczeniem jest zachowanie oczekiwanych przez czytelnika wrażeń literackich, odbioru napisanego dzieła. Często zdarza się w twórczości początkujących literatów, że stosowana współczesna, młodzieżowa i potoczna forma wypowiedzi stają się uciążliwością w konsumpcji określonych kanonów literatury. Zaczerpnięte zwroty lub wyrazy z dziedzin takich jak matematyka, ekonomia, informatyka nie zawsze są adekwatne z całością dzieła. Stosowane często stają się przejaskrawieniem dzieła, a czasami wręcz banałem.
9. Odkrywczość literacka
Czy możemy uznać, że wszystko zostało napisane?
Istnieją przedziały myślowe tj. np. miłość, przyroda, morze, kosmos, religia itp. gdzie autorzy na przedziale wieków napisali wiele- czy wszystko? Niewątpliwie nie, ponieważ na każdą myśl można spojrzeć inaczej z perspektywy czasu, doboru słownictwa oraz kierunku artystycznego, który jeszcze nie został odkryty przez sztukę. Czym jest innowacyjność w literaturze? Na pewno jest odkryciem innej formy przekazu, wejściem na obszar, którego nikt wcześniej nie ogarnął, nie dotknął piórem, nie zbadał. Najdostojniej będzie dostrzec w nim piękno, którym autor będzie w stanie zachwycić odbiorcę..
10. Tematyka literacka
Dla każdego artysty nie lada wyzwaniem jest napisanie dobrego dzieła jak również zatytułowanie go w czytelny sposób dla odbiorcy - czytelnika. W tym przypadku również wielu zwłaszcza młodych autorów nie tytułuje swoich dzieł. Nie jest to pomyłką czy błędem. Zgromadzone dzieła są w przyszłości publikowane pod jednym wspólnym tytułem np. Tomu poetyckiego. Jest to wygodną i bezpieczną formą niewymagającą poszukiwania wymuszonych określeń. Jednak, o czym pisać? Są autorzy, którzy sprawdzają się i tworzą w jednym określonym temacie np. literatura batalistyczna, przyrodnicza, historyczna, erotyczna, miłosna, dla dzieci. Wydaje sie, że pisanie dla dzieci jest prostą formą wypowiedzi. Nic bardziej mylnego Nie każdy prozaik czy poeta jest w stanie napisać dobry utwór dla dzieci. Dlaczego? Pisanie dla dzieci należy do wybitnych umiejętności. W tym miejscu można zacytować Leszka Żulińskiego który stwierdził ...,,dla dzieci piszę sie tak samo jak dla dorosłych tylko lepiej''... O czym pisać? - o wszystkim i postarać się o to, aby inni niezaszufladkowani autora do jednego określonego gatunku. Artysta -literat poruszający wiele tematów to osoba z ogromnym potencjałem wiedzy, ktoś, kto posiada wiele do przekazania innym.
Janusz Piotr Kowalkowski
Prefekt
KRÓLEWSKIEJAKADEMII LITERATURY